Asya Pasifik Raporu: 65
Pasifikte gerilim devam ederken, Japonya oyunda el yükseltmeye hazırlanıyor. Hindistan'da, olaylara uzak kalmak istemiyor. Çin, savaş seçeneğinin uzak olmadığını hissettiriyor.
Çin’in üst düzey yönetimi, Çin Kalkınma Forumu (CDF) nedeniyle çoğunluğu ABD’li üst düzey şirket yöneticileriyle bir araya geldi. Çin politikalarını anlamak için bir çok şirket yöneticisi bu yıl CDF’e katıldı. ABD'li CEO'ların foruma katılımı bir önceki seneye nazaran, iki buçuk kat arttı.
Tayvan’ın, Çin’e yakın adalarında Nisan ayında yapacağı tatbikatlar için Çin sert uyarı yayınladı. Tayvan ordusu tarafından yapılacak bir kaza veya hata durumunda Çin olarak Tayvan’a müdahaleye hazır olacağız dedi.
ABD ve Japonya iki ülke arasındaki operasyonel planlama ve tatbikatları güçlendirmek amacıyla Japonya'daki ABD askeri komutanlığını yeniden yapılandırma planlarını açıklayacaklar. Planın 10 Nisan’da açıklanması bekleniyor. ABD’deki düzenlenecek bu toplantılara Filipinler devlet başkanı da katılacak.
Güney Çin Denizindeki gerilim devam ediyor, geçen haftaki sert müdahalenin ardından bu hafta iki ülke arasında sözlü tartışmalar yaşandı. Çin basını müdahale sırasında Filipinler gemilerinin beyaz bayrak sallayarak Filipinlerin teslim olmak istediğini iddia etti. Filipinler basını ise o bayrak değil gömlekti dedi. Filipinler devlet başkanı da Filipinler boyun eğmez diyerek Güney Çin Denizinde daha fazla çatışma yaşayacağımıza işaret etti. Diğer taraftan Hindistan’da olaylara seyirci kalmak istemiyor, Filipinler’in yanında yer alarak Çin’e baskı kurmayı amaçlıyor.
Gıda savaşları başlıyor. Rusya, BRICS tahıl borsasının kurulması için bastırıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batı egemenliğindeki tahıl fiyatlandırma sistemine rakip olmayı ve dünyanın ana ticaret para birimi olarak ABD dolarına meydan okumayı amaçlayan bu girişimi destekledi. Rusya Tarım Bakanlığı'na göre geçen yıl BRICS üyeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) yaklaşık 1.2 milyon tonla küresel tahıl üretiminin tahmini yüzde 42'sini ve küresel tüketimin yüzde 40'ını gerçekleştirdi.
İsrail soykırımına devam ederken, ABD İsrail’e sessizce silah sevkiyatına devam ediyor. BM Güvenlik Konseyi, ABD'nin çekimser kalarak geçmesine izin vermesinin ardından Gazze'de acil ateşkes çağrısında bulunan bir kararı onayladı. İsrail bu karara da uymuyor. Çin bu tutumu sert şekilde eleştirdi. Diğer taraftan İsrail halkı da Netanyahu’ya karşı protesto gösterilerini artırdı. Kızıldeniz’de Husiler tarafından bir Çin petrol tankeri yanlışlıkla vuruldu, tankerde kısa süreli bir yangın çıktı gemi yoluna devam etti.
Rusya, Ukrayna’da enerji altyapısını vurmaya devam ediyor. Rusya, Moskova’daki terör saldırısının arkasında ABD, İngiltere ve Ukrayna istihbaratının olduğundan emin olduğunu beyan etti.
Afrika’da Sahel bölgesindeki jeopolitik rekabet devam ediyor. ABD’den ve Fransa’dan uzaklaşan Nijer, Rusya ve Çin ile yakınlaşıyor. Fransa’nın nükleer gücünü besleyen Nijer’de, Çin Fransa’nın payını almaya çalışıyor. Diğer taraftan Çin’in Afrika’daki stadyum diplomasisi devam ediyor. Kıta genelinde 100 den fazla stadyum inşa eden Çin, Tanzanya ve Kenya ile iki yeni stadyum inşaatı için anlaştı.
MÖ.650’den bu yana 1656 silahlanma yarışı olmuş. Bunların sadece 16’sı savaşla sonuçlanmamıştır.
İş liderlerinin, dünyadaki jeopolitik değişimleri anlaması ve yeni dünyaya uyum sağlaması için haftalık yönetici raporunu size sunuyoruz. Abone olarak Chief Asia Officer ile çoklu krizler dünyasında akıllıca konumlanın.
Pasifik Cephesi
Çin Kalkınma Forumunda konuşan Çin Başbakanı Li, Pazar günü CDF'nin açılışında yaptığı konuşmada, Çin'in ekonomik toparlanmasının pekişmeye ve güçlenmeye devam ettiğini ve yeni endüstrilerin, yeni iş modellerinin ve yeni büyüme faktörlerinin büyümeye devam ettiğini söyledi. "Çin ekonomisi güçlü bir dirence, büyük bir potansiyele ve yeterli canlılığa sahiptir ve uzun vadeli olumlu temelleri değişmemiştir." ABD'li CEO'ların foruma katılımı bir önceki seneye nazaran, iki buçuk kat arttı. Devlet başkanı Xi, forumdan sonra ABD'li 20 CEO ile bir araya geldi, Çin ekonomisinin daha önce üstesinden geldiği zorlukları hatırlattı.
Çin, Devlet Konseyi Tayvan İşleri Ofisi sözcüsü Chen Binhua, Tayvan adasının Nisan ayında Kinmen ve Lieyu gibi yerlerde fiili atış tatbikatı yapacağına dair haberlere cevaben Çarşamba günü yaptığı açıklamada, "Eğer kışkırtır ya da sorun çıkarırlarsa, düşüncesizce hareket etmeye cüret ederlerse, kesinlikle başarısızlıkla karşılaşacaklardır" dedi. Tayvan ordusu tarafından yapılacak bir kaza veya hata durumunda Çin olarak hazırlıklı olmamız gerekmektedir.
Tayvan ordusu, savunma stratejisinin bir parçası olarak muharip insansız hava aracı yeteneklerini güçlendirecek. Tayvan İHA üretme planları yapıyor. Bakanlık 2025 yılına kadar yerel tedarikçilerden 3,225 mikro ve küçük askeri insansız hava aracı, 2028 yılına kadar da 96 orta ölçekli gözetleme ve keşif insansız hava aracı (İHA) satın alacağını açıkladı.
Financial Times'ın haberine göre ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumio Kishida, iki ülke arasındaki operasyonel planlama ve tatbikatları güçlendirmek amacıyla Japonya'daki ABD askeri komutanlığını yeniden yapılandırma planlarını açıklayacaklar. Planın Biden'ın 10 Nisan'da Kishida'yı Beyaz Saray'da ağırlamasıyla açıklanacağı bildirildi.
Çin Savunma Bakanlığı, Filipinleri tekrar uyardı. Filipinler Çin'in alt çizgisine tekrar tekrar meydan okursa, Çin toprak egemenliğini ve deniz haklarını ve çıkarlarını sıkı bir şekilde korumak için kararlı ve kesin önlemler almaya devam edecektir" dedi.
Filipinler Savunma Bakanı dün Çin'i Güney Çin Denizi'ndeki egemenlik iddialarını uluslararası tahkime götürmeye davet etti ancak Manila'nın pozisyonundan taviz vermeyeceğini söyledi. "Bizim topraklarımıza girenler onlar". "Hiçbir ülke [onların iddialarına] inanmıyor ve bunu güç kullanmanın, gözdağı vermenin ve Filipinler'i kendi emellerine boyun eğdirmenin bir yolu olarak görüyorlar."
Filipin Devlet Başkanı Perşembe günü yaptığı açıklamada, Çin sahil güvenliği ve şüpheli milis gemilerinin tartışmalı Güney Çin Denizi'ndeki tehlikeli saldırılarına karşı hükümetinin harekete geçeceğini belirterek "Filipinliler boyun eğmez" dedi.
Hindistan, Güney Çin Denizi meselesinde Filipinler'in yanında yer alarak Çin üzerinde daha fazla baskı kurmayı umarak "Çin karşıtı kulübe" aktif olarak katılıyor. Hindistan Dışişleri Bakanı S. Jaishankar Salı günü Manila'da Filipinli mevkidaşıyla bir araya gelerek "kurallara dayalı düzene sıkı sıkıya bağlılık" çağrısında bulundu ve "Hindistan'ın ulusal egemenliğini koruması için Filipinler'e verdiği desteği" yineledi.
K.Kore, Japonya Başbakanı Fumio Kishida'nın K.Kore lideri Kim Jong Un ile görüşmeyi teklif ettiğini ancak iki ülkenin yaklaşık 20 yıl sonra gerçekleştireceği ilk zirvenin Tokyo'nun K.Kore'in silah programlarını hoş görmesine ve geçmişte Japon vatandaşlarını kaçırmasını görmezden gelmesine bağlı olduğunu vurguladı. Japonya, K.Kore'nin ön şartlarının kabul edilemez olduğunu söyledi.
Japonya savaş uçağı ihracatı yasağını kaldırdı. Japonya kabinesinin İngiltere ve İtalya ile birlikte geliştirmekte olduğu yeni savaş uçaklarının ihracatına yeşil ışık yakmasının ardından Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Salı günü yaptığı açıklamada, Japonya'nın askeri gelişim alanındaki durmak bilmeyen atılımlarının komşu ülkelerde ve uluslararası toplumda güçlü endişelere yol açtığını söyledi.
Kyodo News Çarşamba günü Japonya'nın beş havaalanı ve 11 limanı, askeri acil durumlarda Japonya'nın savunma güçleri tarafından kullanılmak üzere geliştirmeyi planladığını bildirdi. Kyodo News'e göre 16 ticari tesisin neredeyse yarısı ya ABD birliklerinin yoğunlaştığı Okinawa Eyaleti'nde ya da güneybatıdaki ana ada Kyushu'da yer alıyor ve bu da "Japonya'nın uzak güneybatı adaları etrafında savunmayı güçlendirme çabalarını" yansıtıyor.
Pakistan'da bombalı saldırıda beş Çinli mühendis öldü. Dasu hidroelektrik projesinde çalışmak üzere Çinli mühendisleri taşıyan bir otobüs, Pakistan ile Çin arasındaki tek karayolu bağlantısı olan Karakoram Otoyolu üzerindeki Besham kasabası yakınlarında vuruldu. Bu, Belucistan eyaletinde bir hava üssü ve bir limanın vurulmasının ardından bir hafta içinde Pakistan'daki Çin çıkarlarına yönelik üçüncü büyük saldırı oldu.
Hindistan'ın kuzeydoğusundaki Arunachal Pradesh eyaletinde stratejik öneme sahip bir tünelin açılması Pekin ve Yeni Delhi arasında bir söz düellosuna yol açarak Hindistan'ın Çin ile ilişkilerinin kötüleştiği bir dönemde sınır altyapısına yeniden odaklanmasına neden oldu. Sela tüneli Tawang bölgesine ve Çin sınırındaki diğer ileri bölgelere yıl boyunca her türlü hava koşulunda bağlantı sağlayarak Hint ordusunun stratejik ve operasyonel kabiliyetlerini arttırmaktadır.
Çin Dışişleri Bakanlığı ABD'yi siber güvenlik konularını siyasileştirmeyi bırakmaya ve siber alanda sorumlu davranmaya çağırdı. ABD ve İngiltere bir kez daha Çin'den gelen sözde siber saldırıları abartmış ve Çin'in birey ve kuruluşlarına yaptırım uygulamıştır. Bu tamamen siyasi bir manipülasyondur. Lin, Çin'in bunu şiddetle kınadığını ve buna kesinlikle karşı çıktığını söyledi.
Gıda savaşları başlıyor. Rusya, BRICS tahıl borsasının kurulması için bastırıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batı egemenliğindeki tahıl fiyatlandırma sistemine rakip olmayı ve dünyanın ana ticaret para birimi olarak ABD dolarına meydan okumayı amaçlayan bu girişimi destekledi. Rusya Tarım Bakanlığı'na göre geçen yıl BRICS üyeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) yaklaşık 1.2 milyon tonla küresel tahıl üretiminin tahmini yüzde 42'sini ve küresel tüketimin yüzde 40'ını gerçekleştirdi.
Çin Devlet Güvenlik Bakanlığı resmi WeChat hesabında yayınladığı bir yazıda, denizaşırı casusluk kuruluşlarının danışmanlık faaliyetlerini gizli bilgileri çalma girişimleri için "kılıf olarak" kullandıklarını ve "ulusal güvenlik için büyük riskler" oluşturduklarını söyledi.
Xiaomi düşük fiyat ftratejisi ile elektrikli araç savaşına katılıyor. Xiaomi, dört kapılı sportif sedanının standart giriş seviyesi versiyonunu 29,871.19 $'a satıyor ki bu da CEO'su Lei Jun'a göre eşdeğer Tesla aracından çok daha ucuz. Lansmandan sonra, Xiaomi, SU7 EV serisi için 30 dakikadan kısa bir süre içinde 50.000 sipariş aldığını söyledi. Xiaomi, önümüzdeki on yıl içinde elektrikli araçlara 10 milyar dolar yatırım yapmayı planlıyor.
Çinli firmalar AI sohbet robotlarını yükseltiyor. Baidu, önümüzdeki ay Ernie Bot'un 5 milyon Çince karakteri ücretsiz olarak işleyebilen yeni bir sürümünü piyasaya sürecek. Alibaba da geçen hafta, yaklaşık 10 milyon Çince karakterden oluşan metinleri işleyebilen Tongyi Qianwen sohbet botunun tüm kullanıcılara ücretsiz olarak sunulacağını söyledi.
Reuters'in haberine göre ABD, Çin'deki gelişmiş çip üretim fabrikalarının temel araçları almasını yasaklayan bir liste hazırlıyor. Liste önümüzdeki aylarda yayınlanacak.
Çin'de yayınlanan "Mobil ekonomi Çin 2024" raporunda, mobil sektör geçen yıl Çin'in GSYİH'sinin yüzde 5,5'ine katkıda bulundu ve 2030'a kadar önümüzdeki yılların her birinde, bu katkının neredeyse dörtte biri mevcut hücresel teknolojinin en üst kademesi olan 5G'den gelecek. Çin'in gelişen 5G pazarının 2030 yılında GSYİH'na yaklaşık 260 milyar ABD doları eklemesi bekleniyor.
Çinli tren üreticisi Bulgaristan için tren üretme ihalesinden çekildi. Devlete ait CRRC Corporation'ın bir bölümü olan CRRC Qingdao Sifang Locomotive, 20 elektrikli push-pull treni ve bunların bakımını sağlamayı umuyordu. Avrupa Birliği'nin yerel firmaları baltaladığını söylediği bir teklifle ilgili soruşturma başlatmasının ardından Bulgaristan'daki bir kamu ihalesinden çekildi. Teklifinin İspanyol rakibi Talgo'nun yaklaşık yarısı kadar olduğu bildirildi.
Şanghay teknoloji sektörlerini desteklemek için 100 milyar yuanlık (13,8 milyar dolar) fon kuracak. Belediye yönetimi dün yaptığı açıklamada fonun yapay zeka, biyoteknoloji ve çip alanlarında gelecek vaat eden girişimleri destekleyeceğini ve finans merkezine daha fazla teknoloji firmasını çekmesinin beklendiğini söyledi.
ABD yaptırımlarına rağmen Huawei kârı %144,5 arttı. Huawei yayınladığı yıllık raporunda gelirin yüzde 9.6 artışla 704.2 milyar yuan (97,4 milyar dolar) olduğunu açıkladı. Net kârı, yüzde 144,5 artarak 87 milyar yuana (12 milyar dolar) yükseldi.
Orta Doğu Cephesi
Biden İsrail'e silah transferlerini sessizce onayladı. Pentagon ve Dışişleri Bakanlığı yetkililerine göre yeni silah paketleri 1.800'den fazla MK84 2.000 kiloluk bomba ve 500 MK82 500 kiloluk bomba içeriyor. 2,000 kiloluk bombalar İsrail'in Gazze'deki askeri harekatı boyunca daha önce meydana gelen kitlesel ölümlü olaylarla ilişkilendirilmişti.
Çin petrol tankeri Kızıldenizde Husi füzesiyle vuruldu. ABD Merkez Komutanlığı (Centcom) yaptığı açıklamada, Panama bandıralı, Çin'e ait ve Çin tarafından işletilen Huang Pu'nun bir imdat çağrısı yayınladığını ancak yardım talep etmediğini söyledi. Herhangi bir can kaybı rapor edilmedi ve gemi rotasına devam etti.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ABD'nin çekimser kalarak geçmesine izin vermesinin ardından Gazze'de acil ateşkes çağrısında bulunan bir kararı onayladı. Netanyahu'nun ofisi karar metninin kabul edilemez olduğunu açıkladı.
BM Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı (UNRWA) Başkanı, İsrail'in Birleşmiş Milletler'e, UNRWA'nın Gazze'nin kuzeyine gıda konvoyları göndermesine artık izin vermeyeceğini bildirdiğini söyledi.
Hizbullah sözcüsü ve Suriye devlet haber ajansına göre İsrail'in Cuma günü erken saatlerde Suriye'de gerçekleştirdiği hava saldırılarında altı Hizbullah üyesinin yanı sıra siviller de öldü. Reuters'ın güvenlik kaynaklarına dayandırdığı haberine göre altısı Hizbullah üyesi olmak üzere 39 kişi öldü.
İsrailliler, geçen yılın ekim ayında başlayan savaşta Netanyahu'ya karşı en büyük protestoyu düzenledi. Protestocular, Hamas tarafından Gazze'de tutulan onlarca rehinenin serbest bırakılması için ateşkes anlaşması ve erken seçim yapılması çağrısında bulundu.
Ukrayna Cephesi
Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) Başkanı Alexander Bortnikov devlet medyası muhabirlerine verdiği demeçte "Eylemin radikal İslamcılar tarafından hazırlandığını düşünüyoruz, ancak elbette Batılı özel servisler de yardım etti" diyerek ABD ve İngiltere'nin isimlerini saydı. "Ve Ukrayna'nın özel servislerinin de bununla doğrudan bir ilişkisi var."
Putin bir toplantıda pilotlara "Eğer Ukraynaya F-16 tedarik ederlerse, ki bu konuda konuşuyorlar ve görünüşe göre pilotları eğitiyorlar, bu savaş alanındaki durumu değiştirmeyecektir" dedi. F-16'ların nerede olurlarsa olsunlar meşru hedefler olacağını söyledi. "Elbette üçüncü ülkelerdeki havaalanlarından kullanılacaklarsa, bizim için meşru hedefler haline gelirler" dediği aktarıldı.
Rusya Savunma Bakanlığı, Silahlı Kuvvetlerin Ukrayna’daki enerji altyapısı ve gaz üretim tesislerine hassas füzelerle toplu saldırı düzenlendiğini duyurdu.
Afrika Cephesi
Nijer, ABD'nin asker yasağının ardından Pekin ve Moskova'ya yakınlaşıyor. Nijer hükümeti 16 Mart'ta ABD ile olan askeri işbirliği anlaşmasını "derhal yürürlüğe girmek üzere" feshetti. Hemen ertesi hafta başkent Niamey'deki Çin Büyükelçiliği yetkilileri ve Nijer'in petrol endüstrisine milyarlarca dolar yatırım yapan China National Petroleum Corporation (CNPC) yöneticileri iktidardaki askeri cunta ile bir araya geldi. Eski Fransız kolonisi on yıllardır Fransa'nın nükleer gücünü besliyor. Ancak Paris şimdi bu uranyum arzının yok olup olmayacağı konusunda ter dökerken, Çin kendi nükleer enerji üretimini arttırmak için Fransa'nın payını almaya çalışıyor.
Kenya ve Tanzanya'da Çinli firmalara verilen iki büyük spor sahası inşaatı ihalesi, Pekin'in bağları güçlendirme geleneğinin bir parçası olarak görülüyor. Tanzanya'nın kuzeyindeki Arusha'da 30.000 ve Kenya'nın başkenti Nairobi'de 60.000 kişilik stadyumların her ikisi de 2027 Afrika Uluslar Kupası (Afcon) sırasında futbol maçlarına ev sahipliği yapacak. Salı günü Tanzanya, devlete ait China Railway Construction Engineering Group ile Arusha'da ülkenin cumhurbaşkanının adını taşıyan Dr. Samia Suluhu Hassan Stadyumu'nu inşa etmek üzere 112 milyon dolarlık bir sözleşme imzaladı. Çin'in milliyetçi gazetesi Global Times'a göre Çin Afrika genelinde 100'den fazla stadyum inşa etti.
Kore Afrika'da yüksek verimli pirinç tohumu üretiyor. Kore hükümeti, altı Afrika ülkesinde gıda üretiminde kendi kendine yeterliliği teşvik etmeye yönelik devam eden girişimlerinin bir parçası olarak bu ülkelerde 2.300 tondan fazla Kore pirinç tohumu üretti. Bakanlık bu ülkelerde pirinç tohumu üretim kompleksleri kurarak hektar başına 5 ila 6 ton üretim yapabilen yüksek verimli pirinç çeşitleri ISRIZ-6 ve ISRIZ-7'nin üretilmesini sağladı.
Stadyum diplomasisi ve her şeyin diplomasi olabilmesi çok kafa açıcı bir fikir.