Asya Pasifik Raporu: 111
Güney Çin Denizinde ve Doğu Çin Denizinde tansiyon yükselirken, küresel güçlerin aklında oyun değiştirici olarak görülen Arktik Okyanusu hakimiyeti birinci sırada yer alıyor.
Hem Güney Çin Denizinde, hem de Doğu Çin Denizinde tansiyon artıyor. Japonya’nın ihtilaflı sularda Çin’e ait şamandırayı kaldırmasından sonra Çin Diaoyus açıklarında karakol görevi icra etti. Japonya Baş Kabine Sekreteri Yoshimasa Hayashi; “Çin sahil güvenlik gemilerinin Senkaku Adaları çevresindeki Japon sularına girmesi gerçekten üzüntü verici ve kabul edilemez” dedi. Güney Çin Denizinde ise Avustralya donanması karakol görevi icra etti. Bu sırada Avustralya donanmasına ait savaş uçağının 30 metre yanına Çin J-16 jetinden işaret fişeği atıldı. Çin Savunma Bakanlığı sözcüsü Zhang Xiaogang “Avustralya Güney Çin Denizi'nde Çin'in haklarını kasıtlı olarak ihlal etti ve Çin'i kışkırttı dedi. Tayvan, Çin'in olası bir saldırısına karşı Tayvan'ın ve kilit altyapının savunmasını güçlendirmek amacıyla ABD ile yeni bir füze anlaşması imzaladı. Tayvan, ABD'den üç adet Ulusal Gelişmiş Karadan Havaya Füze Sistemi (NASAMS) alacak.
Trump, Arktik’i yeniden öncelik listesinin başına koyuyor. ABD yaklaşık 40 adet büyük Sahil Güvenlik buzkıran gemisi sipariş verecek. Buzkıran gemileri üreten Fin tersanesi Rauma Marine Constructions'ın CEO'su Mika Nieminen, buzkıran gemilerine çok fazla ilgi olduğunu ancak bunları yapabilecek çok fazla tersane olmadığını söyledi. “Asıl soru kapasite olacak - nerede üretilecekler?” dedi.
Trump, Hindistan Başbakanı Modi ile görüşmesinde; “Çin, Hindistan, Rusya, ABD ve hepimiz anlaşabiliriz. Bu çok önemli” dedi. “Çin ile görüşeceğim, Rusya ile görüşeceğim ve gerilimi azaltıp azaltamayacağımızı göreceğiz... özellikle de nükleer konusunda” dedi. Trump sonra Pasifikte Çin’e karşı koymak için kurdukları QUAD’ı övdü. BRICS’in önemli ortağı Hindistan üzerinden tüm BRICS’i tehdit etti. BRICS dolarla oyun oynamak istiyorsa, bunu yapmak istediklerini belirttikleri gün yüzde 100 gümrük vergisi ile vurulacaklarını söyledim dedi.
Brezilya Devlet Başkanı Lula’nın dediği gibi Eskiden serbest piyasaları savunurlardı, şimdi ise korumacılığı savunuyorlar... Trump, ne isterse söyleyebilir ancak her istediğini yapamaz!
Çin, ABD ile gireceği ticaret savaşlarına firmalarını hazırlıyor. Çin parti yönetimi ve Çin’in dev firmaları bir araya geldi, toplantıda firmalar arasındaki iş birlikteliklerini artırma emri verildi. Yakın zamanda Çin’de birleşmeler ve iş birlikleri artacak. Çin’de, devlete ait iki otomobil üreticisi Dongfeng ve Changan'ın birleşecek. Birleşme sonrası şirket, BYD'yi geçerek Çin'in en büyük otomobil üreticisi haline gelecek. Geçen yıl Dongfeng 2.48 milyon, Changan Automobile ise 2.68 milyon olmak üzere toplam 5.16 milyon otomobil teslim etti. BYD ise 4.27 milyon elektrikli araç sattı.
Çin ve ABD arasında Yapay Zeka mücadelesi devam ediyor. AB’de bu mücadelenin içine iddialı şekilde girmeyi amaçlıyor. Fransa’da düzenlenen Yapay Zeka zirvesine birçok devlet başkanı katıldı. AB büyük yapay zeka veri merkezleri kurmak için 20 milyar €'luk kendi yatırım programını açıkladı. Fransa’daki Yapay Zeka zirvesindeki bildiriyi, ABD ve İngiltere imzalamadı ve bu da zirvenin uluslararası bir fikir birliği oluşturma hedefinde büyük bir gerileme oldu. ABD Başkan Yardımcısı JD Vance zirvede, yapay zekada rakibi Çin'e de üstü kapalı eleştirilerde bulunarak “otoriter rejimlerin” çalıntı yapay zeka araçlarını “yabancı verileri ele geçirmek ve propaganda yapmak” için kullandığını öne sürdü. ABD'nin bu çabaları engelleyeceğini söyledi. Ayrıca müttefiklerini Çin'den ucuz teknoloji olarak tanımladığı şeyleri satın almamaya çağırdı.
Jeopolitik analizlerin değeri, onları takip etmemenin maliyeti ile ölçülebilir!
Orta Doğu’da bu hafta kısa süreli gerginlik çıksa da, taraflar ateşkes şartlarında tekrardan anlaştı. Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan Malezya’da, İsrail'in 15 aylık Gazze işgali boyunca yol açtığı yıkım için 100 milyar ABD Doları tazminat ödemesini belirtti. ABD basını 2025 yılında İsrail’in, İran’ın nükleer tesislerine saldıracağını yazdı.
ABD ile Rusya arasında Ukrayna pazarlığı başladı. Putin ve Trump arasındaki telefon görüşmesinin ardından iki ülke heyetleri ilk görüşme için Suudi Arabistan’a gitti. Trump, Ukrayna'nın NATO'ya potansiyel üyeliğini “savaşın başlama nedeni” olarak nitelendirdi. Bir önceki ABD yönetiminin kışkırtmasıyla, Rusya-Ukrayna savaşının çıkmasına olanak sağlayan Avrupa Birliği panikledi. AB barış görüşmelerinde yer almak istiyor ve ABD’nin müzakerelerini eleştiriyor.
ABD Savunma Bakanı Hegseth ABD'nin Rusya ile müzakere stratejisine yönelik eleştirileri reddetti ve Avrupa'yı savunmasından sorumlu tutarak Amerika'ya “enayi” muamelesi yapmaması konusunda uyardı. NATO merkezinde yaptığı konuşmada “Hiç kuşkunuz olmasın, Başkan Trump kimsenin Sam Amca'yı 'Enayi Amca'ya dönüştürmesine izin vermeyecektir” dedi.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Rusya’nın iyi niyetle müzakere etmemesi halinde, ABD askerlerini Ukrayna'ya gönderme seçeneğinin “masada” olduğunu söyledi. Lakin bu boş bir blöf. Plazada gömleğine kahve dökülmesinden endişe eden insanların, cephede savaşan insanları bu şekilde tehdit etmesi komik.
Afrika’da silahlı milisler, terör örgütleri, iç savaşlar üzerinden mücadele devam ediyor. Ruanda destekli, M23 milisleri Demokratik Kongo Cumhuriyetindeki zengin maden sahalarında kontrol bölgelerini genişletiyor. Somali’de ISIS mevzi kazanarak, Miskad dağlarındaki kontrolünü genişletiyor. Rusya, Sudan’da Rus deniz üssü kurulması noktasında anlaştı.
Pasifik Cephesi
Münih Güvenlik Konferansı'nda konuşan Wang Yi, Çin'in ABD ile “istikrarlı, sağlam ve sürdürülebilir” bağlar kurmak istediğini söyledi. “Elbette ABD'nin de bizimle aynı doğrultuda çalışacağını umuyoruz. Ancak, ABD istekli değilse, Çin'i bastırmaya ve kontrol altına almaya kararlıysa, o zaman sonuna kadar birlikte oynamaktan başka seçeneğimiz yok” dedi. “ABD'nin tek taraflı zorbalık uygulamalarına kararlılıkla karşılık vereceğiz.”
Tayvan, Çin'in olası bir saldırısına karşı Tayvan'ın ve kilit altyapının savunmasını güçlendirmek amacıyla ABD ile yeni bir füze anlaşması imzaladı. Tayvan, ABD'den üç adet Ulusal Gelişmiş Karadan Havaya Füze Sistemi (NASAMS) için 24.98 milyar NT$ (764 milyon $) ödeyecek.
Çin Avustralya'yı bu hafta tartışmalı Güney Çin Denizi'nde gerçekleştirdiği karakol göreviyle kendisini kasıtlı olarak kışkırtmakla suçladı ve Avustralya'nın “yanlış söylemler” yaydığını söyledi; ancak Avustralya eyleminin uluslararası hukuka uygun olduğunu savundu. Çin Savunma Bakanlığı sözcüsü Zhang Xiaogang “Avustralya Güney Çin Denizi'nde Çin'in haklarını kasıtlı olarak ihlal etti ve Çin'i kışkırttı. Avustralya Savunma Bakanı bir Çin J-16 jetinin bir RAAF uçağının 30 metre yakınına işaret fişekleri bıraktığını söyledi. Çin, başkaların evine izinsiz girmeyin dedi.
Çin sahil güvenlik gemileri, Çin'in Japonya'da Senkakus olarak bilinen adaların yakınındaki bir şamandırayı kaldırdığını açıklamasından bir gün sonra, Diaoyus açıklarındaki tartışmalı sularda karakol görevi icra etti. Japonya Baş Kabine Sekreteri Yoshimasa Hayashi; “Çin sahil güvenlik gemilerinin Senkaku Adaları çevresindeki Japon sularına girmesi gerçekten üzüntü verici ve kabul edilemez” dedi. “Uyarı ve gözetim faaliyetlerini yürütmek için elimizden geleni yapacağız ve Çin'e sakin ama kararlı bir şekilde karşılık vereceğiz.”
Trump, Kuzey Kutbu'nu yeniden ABD'nin öncelik listesinin başına koymak istediğinin sinyallerini verdi. ABD'nin ulusal güvenliği için Grönland'a sahip çıkması gerektiğini ve Sahil Güvenlik'in buzkıran filosunu genişleteceğini söyledi. “Yaklaşık 40 adet Sahil Güvenlik büyük buzkıran siparişi vereceğiz. Büyük olanlardan” demişti Trump Ocak ayında. Buzkıran gemileri üreten Fin tersanesi Rauma Marine Constructions'ın CEO'su Mika Nieminen, buzkıran gemilerine çok fazla ilgi olduğunu ancak bunları yapabilecek çok fazla tersane olmadığını söyledi. “Asıl soru kapasite olacak - nerede üretilecekler?” dedi.
Trump göreve geldikten sonra dış yardım harcamalarının büyük bir kısmının 90 gün süreyle durdurulmasını emretti. Günler sonra Dışişleri Bakanı Marco Rubio, savaş bölgelerindeki sahra hastaneleri gibi projelerin devam etmesini sağlamak üzere hayat kurtaran insani yardımlar için bir feragatname imzaladı.
Başbakanı Narendra Modi ile bir araya gelen ABD Başkanı Donald Trump; “Çin, Hindistan, Rusya, ABD ve hepimiz anlaşabiliriz. Bu çok önemli” dedi. “Çin ile görüşeceğim, Rusya ile görüşeceğim ve gerilimi azaltıp azaltamayacağımızı göreceğiz... özellikle de nükleer konusunda” dedi. Modi ile görüşmesi sırasında iki liderin “ABD, Hindistan, Avustralya ve Japonya arasındaki güçlü işbirliğini yeniden teyit ettiklerini” söyleyen Trump, Dörtlü'nün “Hint-Pasifik'te barış ve refahı, hatta huzuru korumak için çok önemli olduğunu” sözlerine ekledi. Trump BRICS ülkelerine; “Onlara dolarla oyun oynamak istiyorlarsa, bunu yapmak istediklerini belirttikleri gün yüzde 100 gümrük vergisi ile vurulacaklarını söyledim” dedi.
Brezilya Devlet Başkanı Lula, “Trump'ın eylemleri hakkında yorum yapmıyorum. Bence ne isterse söyleyebilir - o Amerika Birleşik Devletleri Başkanı. Ancak her istediğini yapamaz çünkü diğer ülkeler için [olumsuz] sonuçlara yol açacak eylemlerde bulunursa, her zaman bir tepki olacaktır” dedi. “Eskiden serbest piyasaları savunurlardı, şimdi ise korumacılığı savunuyorlar... Eğer Brezilya'ya karşı harekete geçerlerse, bunun bir karşılığı olacaktır. Buna hiç şüphe yok,” diye söz verdi Lula.
Macron'dan Trump'a: AB'yi tehdit etmek yerine öncelikli sorunlarını çöz. "Birincisi, sizin esas sorununuz gerçekten de Avrupa Birliği mi? İlk sorununuz Çin, dolayısıyla ona odaklanmanız gerekiyor. İkincisi, Avrupa sizin müttefikiniz ve eğer Avrupa'nın yatırım, savunma ve güvenlik konularına daha fazla dahil olmasını istiyorsanız, eğer kalkınmayı umuyorsanız ki bunun ABD'nin çıkarına olduğunu düşünüyorum, gümrük vergileriyle tehdit ederek Avrupa ekonomisine zarar vermek istemezsiniz" dedi.
Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol'un destekçileri Seul'deki Çin Büyükelçiliği önünde “Komünizmi Yok Etme Festivali” düzenledi. Protestocular, geçen seneki parlamento seçimlerine, Çin'in karışarak hile yaptığını ve bu nedenle iktidar partisinin geri düştüğünü iddia ediyorlar. İktidar partisi gençlik sözcüsü Kim Jungsik, “Başkan Yoon'un bahsettiği ‘Kore'nin ulusal egemenliğinin işgalinin arkasındaki güç’ Çin değil mi?” dedi.
Çin, ordu hakkında hangi bilgilerin paylaşılabileceğini sınırlayan yeni kurallar açıkladı. 1 Mart'tan itibaren “çevrimiçi askeri bilgi sağlayıcılarının” silah sistemleri ve askeri tesislerin detayları da dahil olmak üzere daha önce açıklanmamış bilgileri “üretmesi, kopyalaması, yayınlaması veya yayması” yasaklanacak.
Kim Jong-un, “Kuzey Kore ordusu ve halkı, Kuzey Kore ile Rusya arasındaki kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının ruhuna uygun olarak, Rus ordusunun ve halkının egemenliklerini, güvenliklerini ve toprak bütünlüklerini savunmak için haklı davalarını her zaman destekleyecek ve teşvik edecektir.”
Xi Jinping gıda güvenliğinin önemini vurgulayarak bunun büyük tarım bölgeleri için “siyasi bir sorumluluk” olduğunu söyledi. Çin tarım bakanlığı, ülkenin önümüzdeki on yıl içinde tükettiği gıdanın yüzde 91,5'ini üreteceğini öngördü. Geçen yıl Çin 157,5 milyon ton tahıl ithal etti ki bu neredeyse 2021 ve 2023'te kaydedilen rekor seviyeler kadar yüksek. Çin net buğday ihracatçısı olacak ve tükettiği pirincin yüzde 99'unu, mısırın yüzde 94'ünü üretecek, ancak ihtiyaç duyduğu soya fasulyesinin yalnızca yüzde 17'sini üretecek. Gümrük verilerine göre ABD geçen yıl soya fasulyesi ithalatının sadece %18'ini karşılarken, 2016'da bu oran %40'tı.
Malezya, Türkiye ile ilişkilerinin 2014 yılında stratejik ortaklığa, 2022 yılında ise kapsamlı stratejik ortaklığa yükselti. Erdoğan, iki ülkenin savunma sanayi şirketleri arasında, Karakol Gemilerinin inşası da dahil olmak üzere, işbirliğinin devam ettiğini ve iki ülkenin ANKA İnsansız Hava Araçları (İHA) konusunda önemli bir işbirliğine sahip olduğunu söyledi.
Malezya Başbakanı Anwar İbrahim, Duruş sergileyenler ve harekete geçenler vardır. Başkan Erdoğan kesinlikle ikinci kategoride yer alıyor. Anwar ayrıca Bayraktar insansız hava araçlarının başarısı, TOGG elektrikli araç projesi, uzay teknolojisindeki ilerlemeler ve yapay zeka yeteneklerinin hızla gelişmesi de dahil olmak üzere Türkiye'nin “teknolojik rönesansını” övdü. Anwar ayrıca Türkiye'yi olaylara sadece tepki veren değil, onları şekillendiren bir ülke olduğu için övdü.
Endonezya ziyaretinde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan: Türkiye ile Endonezya arasındaki ticaretin 10 milyar dolar seviyelerine yükseltilmesi ve dengeli hale getirilmesine yönelik çalışmaları ele aldık'. Türkiye, Endonezya'ya 60 Bayraktar TB3 ile 9 Bayraktar Akıncı ihraç edecek.
Yeni Zelanda'ya bağlı olan Cook Adaları Başbakanı Mark Brown, Çin ile kapsamlı stratejik ortaklığın ayrıntılarını tamamlamak üzere Pazartesi günü Pekin'e gitti. Bu seyahat Yeni Zelanda'da endişeyle karşılandı.
Cook Adaları yetkilileri yaptıkları açıklamada, Çin ile deniz dibi mineral araştırmalarını görüştüklerini söyledi. Cook Adaları, yaklaşık 800.000 mil karelik -yaklaşık Meksika büyüklüğünde- alanıyla dünyanın en büyük münhasır ekonomik bölgelerinden birine sahiptir ve elektrikli arabalardan gelişmiş silah sistemlerine kadar çeşitli teknolojiler için ihtiyaç duyulan manganez, kobalt, nikel ve bakır gibi temel metalleri içeren polimetalik nodüller bakımından zengindir.
7 Haziran 2022'den beri Seul'deki ABD Büyükelçiliği'nde dalgalanan LGBTQ+ gökkuşağı bayrağı indirildi. Büyükelçilik, aktivizm bayraklarını bir daha dalgalandırmayacağını açıkladı.
Pasifik Ekonomi Cephesi
Tayvan, ABD'nin gümrük vergilerini engellemek için Alaska doğal gazını satın almak istiyor. Tayvan'ın sıvılaştırılmış doğal gazının (LNG) çoğu Avustralya ve Katar'dan geliyor, ABD'den yapılan ithalat ise tedarikin yaklaşık %10'unu oluşturuyor.
G.Kore'de holdingler güvenlik sorunları nedeniyle DeepSeek'e erişimi engelliyor. Samsung, LG, SK ve Hyundai gibi büyük firmalarının çalışanlarının DeepSeek'in R1 AI modelini dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarında kullanmalarına izin verilmiyor.
Batılı hükümetlerin Dünyaya dayatmak için çok çaba sarf ettiği yeşil gündemin tek gerçek kazananı Çin. Güneş enerjisi hücreleri, rüzgar türbinleri, elektrikli araçlar ve onları hareket ettiren bataryalar: Çin birbiri ardına kritik sektörlerde ve tedarik zincirlerinde hızla hakimiyet kurdu. Trump, Paris iklim anlaşmasından çekilerek, Çin'in üzerindeki ekonomik baskıyı önemli ölçüde arttırıyor.
Trump ABD'ye çelik ve alüminyum ithalatına %25 gümrük vergisi getirerek Kanada, Meksika, Japonya ve Güney Kore gibi müttefikler için Biden yönetimi tarafından gevşetilen küresel vergileri istisnasız olarak yeniden uygulamaya koydu.
Çin, devlete ait iki otomobil üreticisi Dongfeng ve Changan'ın olası bir birleşmesini ima etti. İki şirket tek bir holding grubu altında toplanacak gibi görünüyor. Dongfeng ve Changan birleştiğinde, BYD'yi gölgede bırakarak satışlar açısından Çin'in en büyük otomobil üreticisi haline gelecek. Geçen yıl Dongfeng 2.48 milyon, Changan Automobile ise 2.68 milyon olmak üzere toplam 5.16 milyon otomobil teslim etti. BYD ise 4.27 milyon elektrikli araç sattı.
Tesla Şangay'da, otomobil üretimi yapan Gigafactory'nin yakınında 200 milyon dolarlık devasa bir pil fabrikası açtı.
Honda ve Nissan yapı konusunda anlaşmazlığın ardından görüşmeleri sonlandırdı. Nissan, Honda'nın Nissan'ı bir yan kuruluş haline getirmeye çalıştığını söyledi.
Japonya Başbakanı Ishiba, 7 Şubat'ta ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdiği ilk yüz yüze zirvede Japonya'nın ABD'deki yatırımlarını yaklaşık 1 trilyon dolara çıkarma sözü verdi. Japonya'nın ABD'deki yatırımları 2023 yılında 783.3 milyar $ idi.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Paris'te yapay zeka zirvesi için bir araya gelen dünya liderlerine, ABD'nin en iyi yapay zeka eğitim çiplerini ve en gelişmiş yapay zeka algoritmalarını oluşturma yarışını kazandığını ve “bunu bu şekilde sürdürmek niyetinde olduğunu” söyledi. Vance ayrıca yapay zekada rakibi Çin'e de üstü kapalı eleştirilerde bulunarak “otoriter rejimlerin” çalıntı yapay zeka araçlarını “yabancı verileri ele geçirmek ve propaganda yapmak” için kullandığını öne sürdü. ABD'nin bu çabaları engelleyeceğini söyledi. Ayrıca müttefiklerini Çin'den ucuz teknoloji olarak tanımladığı şeyleri satın almamaya çağırdı.
Bol miktarda nükleer güce sahip olan Fransa, devasa yapay zeka veri merkezleri inşa etmeyi planlayan Stargate ile ülkeyi ABD ile eşit seviyeye getirebileceğini söylediği yeni yapay zeka bilgi işlem tesislerini duyurdu. AB büyük yapay zeka veri merkezleri kurmak için 20 milyar €'luk kendi yatırım programını açıkladı.
Fransa'nın düzenlediği Yapay Zeka zirvesine katılan düzinelerce hükümet, ABD ve İngiltere'nin onaylamayı reddettiği ortak bir bildiriyi imzaladı ve bu da zirvenin uluslararası bir fikir birliği oluşturma hedefinde büyük bir gerileme oldu.
Elon Musk OpenAI'i kontrol etmeye çalışıyor. Musk ve Sam Altman OpenAI'ı birlikte kar amacı gütmeyen bir kuruluş olarak kurdular. İkili 2015 yılında OpenAI'nin kurucu ortaklarıydı ve Musk üç yıl sonra ayrıldı. ChatGPT'nin 2022'de piyasaya sürülmesinden bu yana OpenAI daha iş odaklı hale geldi, Musk Altman'ı orijinal hayırseverlik misyonlarını terk ettiği iddiasıyla eleştirdi, xAI adlı rakip bir girişim başlattı ve şirkete karşı çeşitli davalar açtı. OpenAI, Musk'ın iddialarına itiraz etti ve Musk'ın daha önce OpenAI'yi kâr amacı güden bir şirkete dönüştürmeyi desteklediğini ancak kontrolü ele geçiremediği için vazgeçtiğini gösteren belgeler yayınladı. Altman, Musk'ın şirketinin gelişimini engellemeye çalıştığını söyledi.
Orta Doğu Cephesi
Lübnan Başbakanı Nevaf Selam, iki yılı aşkın bir süredir devam eden geçici yönetimin sona ermesi üzerine yeni hükümeti kurduğunu açıkladı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail'in 15 aylık Gazze işgali boyunca yol açtığı yıkım için 100 milyar ABD Doları tazminat ödemesini istiyor. Bu ağır faturadan İsrail ve Netanyahu hükümeti sorumludur. İsrail bu faturayı tek başına ödemelidir. “Telafi edilmeyen her zarar, faili daha da şiddetli hale getirecektir. Bu kadar yıkıma, bu kadar acıya, bu kadar vahşete neden olduktan sonra İsrail'in hiçbir şey olmamış gibi yoluna devam etmesine izin verilemez,” dedi.
ABD istihbaratına göre İsrail'in 2025 yılının ilk altı ayında İran'ın Fordow ve Natanz nükleer tesislerine bir saldırı düzenleyebileceği uyarısında bulundu. İsrail'in önümüzdeki aylarda Orta Doğu'da gerilimi tırmandırması ve daha geniş çaplı bir bölgesel çatışma ihtimalini yeniden gündeme getirmesi muhtemel. WSJ Çarşamba günü İsrail'in bu yıl İran'ı vurmayı düşündüğünü bildirdi.
İsrail ve Hamas, aralarındaki anlaşmazlığı çözdü ve rehine takasına devam edildi. İsrail, mobil evler ve tıbbi malzemelerin Gazze'ye giriş izni verdi ve rehine takasına devam edildi.
Mısır Cumhurbaşkanı El Sisi'nin, ABD Başkanı Donald Trump'ın Filistinlileri Gazze'den sürme planı gündeme geldiği sürece Beyaz Saray'daki görüşmeler için Washington'a gitmeyeceğini söyledi.
Ukrayna Cephesi
Trump Rusya ile barış görüşmeleri yapılacağını duyurdu. Avrupa Birliği ise Ukrayna'nın savaşı sona erdirecek her türlü müzakereye dahil olmasını talep etti. Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius yaptığı açıklamada, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth'in Çarşamba günü Ukrayna'nın NATO'ya üyeliğinin masadan kalktığı yönündeki önerilerine atıfta bulunarak “Trump yönetimi daha müzakereler başlamadan Putin'e alenen taviz verdi” dedi. Trump, Hegseth'in Ukrayna ve NATO'ya ilişkin ilk yorumlarını “oldukça doğru” olarak nitelendirdi ve Ukrayna'nın NATO'ya potansiyel üyeliğini “savaşın başlama nedeni” olarak nitelendirdi.
ABD Savunma Bakanı Hegseth ABD'nin Rusya ile müzakere stratejisine yönelik eleştirileri reddetti ve Avrupa'yı savunmasından sorumlu tutarak Amerika'ya “enayi” muamelesi yapmaması konusunda uyardı. NATO merkezinde yaptığı konuşmada “Hiç kuşkunuz olmasın, Başkan Trump kimsenin Sam Amca'yı 'Enayi Amca'ya dönüştürmesine izin vermeyecektir” dedi.
Zelenskiy Perşembe günü yaptığı açıklamada “Bağımsız bir ülke olarak biz olmadan herhangi bir anlaşmanın yapılmasını kabul edemeyiz” dedi. “Her şeyin Putin'in planına göre gitmesine izin vermemenin” önemli olduğunu söyledi.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Moskova'nın iyi niyetle müzakere etmemesi halinde ABD askerlerini Ukrayna'ya gönderme seçeneğinin “masada” olduğunu söyledi. Vance, ABD'nin Putin'e karşı kullanabileceği “ekonomik baskı araçları var, elbette askeri baskı araçları da var” dedi. Rusya'nın şu anda Batı pazarlarından izole edilmiş olmasının onu Çin'in küçük ortağı haline getirdiğini söyledi. Vance, “Çin ile koalisyonda küçük kardeş olmak Putin'in çıkarına değil” dedi.
JD Vance AB'ye“Eğer demokratik toplumunuz 200.000 dolarlık sosyal medya reklamlarıyla alaşağı edilebiliyorsa, o zaman halkın iradesini ne kadar güçlü bir şekilde kavradığınızı ya da anladığınızı ciddi bir şekilde düşünmelisiniz” dedi.
Afrika Cephesi
ABD Afrika Komutanlığı'na (Africom) göre ISIS Somali kolu örgütün yeni operasyonel ve finansal merkezi haline geldi ve yerel yetkililer örgütün emrinde 1.000 kadar militan olduğunu tahmin ediyor. Somali'deki ISIS 2015 yılında El-Şebab'dan ayrılarak, Afrika Boynuzu'nun en ucundaki Miskad dağlarına yerleşerek uluslararası bir terörizm merkezi inşa etti.
Kongo'daki yerel kaynaklar M23 isyancılarının Kavumu ulusal havaalanı çevresindeki bölgeyi kuşattığını söyledi. M23 ikinci havalimanını ele geçirdiklerini iddia ediyor. Güney Kivu eyaletinin başkenti Bukavu'ya yaklaşık 18,5 mil uzaklıkta bulunan havaalanının kontrolünün kimde olduğu teyit edilemedi.
Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yusuf El Şerif, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile gerçekleştirdiği görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında Sudan ve Rusya’nın Rus deniz üssünün kurulmasına ilişkin ‘her konuda’ anlaşmaya vardıklarını ifade etti.
Artics'de buz tutan jeopolitika bile yakmaya devam ediyor