Asya Pasifik Raporu: 106
2025'te işbirlikleri daha değerli hele gelecek, anlaşabilenler jeopolitik riskleri minimize edecek. Küresel güçler arasındaki mücadele, madenler ve ticaret yolları üzerinde yoğunlaşacak.
Küresel güçler arasındaki mücadele, madenler ve ticaret yolları üzerinde yoğunlaşıyor. Trump, Ulusal güvenliği için Grönland, Panama Kanalı ve Kanada’ya ihtiyacı olduğunu söylüyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Grönland ile ilgili fikrin iyi bir fikir olmadığını söyledi. “Ama belki daha da önemlisi, bu fikrin gerçekleşmeyeceği açık. Dolayısıyla bu konuda konuşarak fazla zaman kaybetmemeliyiz,” dedi.
Biden yönetimi, Çin ile mücadele de müttefiklerini ön cepheye sürüyordu. Pasifikte, ikili, üçlü, dörtlü diplomatik ortaklıklar kurarak, Çin’i çevrelemeye çalışıyordu. Trump, daha Çinli bir strateji belirlemiş gibi. Trump, kadim Çin öğretisi, stratejik kuşatma sanatıyla Çin’i kuşatmak istiyor. Çin’in elindeki enstrümanların etkisini zayıflatmak istiyor. Örneğin; ABD’nin Arktik Okyanusunda etkisini artırarak, Çin ile Rusya’ya karşı denge kurmak istiyor. Grönland ve Kanada’daki madenlere sahip olarak, Çin’in madencilik alanındaki atılımına karşı koymak istiyor.
Diğer taraftan, Trump NATO müttefiklerinin askeri harcama hedeflerini gayrisafi yurtiçi hasılanın en az %2'si olan mevcut hedeften yaklaşık %5'ine yükseltmeleri gerektiğini söylüyor. Hali hazırda NATO ülkeleri Polonya hariç %2’lik harcama dahi yapmıyor. Trump daha da ileri gidiyor, Rusya’nın Avrupa’daki NATO ülkelerini işgal etmesi için, Rusya’yı teşvik edeceğini söylüyor! NATO ülkeleri, Rusya ve Çin ile çatışma mecburiyetinde değil. Doğal olarak Trump’ın bu planı kusursuz değil.
Blinken, G.Kore ve Japonya’ya veda turu düzenlerken, K.Kore, Mach 12 hızında orta menzilli bir hipsersonik füze denemesini başarıyla gerçekleştirdi.
G.Kore’de görevden alınan Cumhurbaşkanı Yoon’un, sıkı yönetim kararından önce popülaritesi yüzde 11’lere düşmüştü. G.Kore muhalefeti, Yoon’un stratejik hatasını kendi marifeti zannetti ve mecliste her işi yokuşa sürmeye başladı. Muhalefetin uzlaşmadan uzak tavrı, halkı tekrardan Yoon'u desteklemeye itti. Bir anda Yoon’un popülaritesi yüzde 40’ların üzerine çıktı. Çoğu ülkede durum benzer değil mi? Halkın tepkisini kendi başarısı zanneden ahmak siyasetçilerle dolu bir Dünya.
Pasifik Ekonomi Cephesi bölümü bu hafta oldukça önemli. 2025’te sık sık karşılaşacağımız olaylara ışık tutuyor. Sizler için başlık başlık aldım.
İşbirliği Dönemi
Malezya ve Singapur, Johor-Singapur Özel Ekonomik Bölgesi'nin (JS-SEZ) kurulması için bir anlaşma imzaladı. Malezya'nın güneyindeki Johor eyaleti, Singapur'un enerjiye aç veri merkezleri için göz diktiği ucuz su ve enerji de dahil olmak üzere geniş arazi ve kaynaklara sahipken, Singapur'un çok uluslu şirketleri de finans merkezinin ötesinde yer arayan sermaye ve vasıflı işçilere sahip.
İşbirliği yapmamak günümüz dünyasında en büyük risk.
Jeopolitik Denge Arayışı
LG Electronics CEO'su Cho Joo-wan, radikal jeopolitik değişimler, iddialı Çinli rakiplerle başa çıkmak için hazır bir “oyun kitabı” olduğunu duyurdu ve bu zorlukları yeni normal olarak tanımladı. Diğer taraftan META’nın sahibi Zuckerberg, Trump'ın arkadaşı Dana White'ı Meta'nın yönetim kuruluna atayarak denge arayışında.
Maden Savaşları
Madenler ve malzeme bilimi üzerine mücadele yoğunlaşıyor. Çin bu hafta Tibet Platosunda 20 milyon metrik tondan fazla yeni bakır kaynağı, Tibet'te yeni keşfedilen 2.800 km'lik bir spodümen kuşağında 6,5 milyon tondan fazla ve muhtemelen 30 milyon tona kadar lityum kaynağı keşfetti. Aynı zamanda Çin lityum ihracatına sınırlama getirerek, lityum teknolojisini korumaya çalışıyor.
Ticaret Bakanlığı; Çin, denizaşırı madencilik projelerinde yer alan Çinli yatırımcılara, kanıtlanmış ve muhtemel kritik mineral rezervlerini bildirmelerini emretti. Yurtdışında faaliyet gösteren Çinli şirketlerin, daha önce 32 olan 41'den fazla maden ürününü beyan etmesi gerekiyor. Listedeki metalik olmayan kritik mineraller arasında yeni kristal grafit, amorf grafit, bor ve florit yer alıyor.
99. raporda yer alan, Çin doğal kaynakları bulmak amacıyla ülke çapında altı yıllık bir yerbilim araştırmasına başladı. SinoProbe II adı verilen araştırma girişimi 1 milyar ABD doları maliyetle yürütülüyor ve ülkenin yeraltı haritasını çıkarmayı hedefliyor.
Jeopolitik analizlerin değeri, onları takip etmemenin maliyeti ile ölçülebilir!
Ukrayna’nın, Donetsk bölgesindeki lojistik kalesi Kurakhove, Rusya’nın eline geçti. Ukrayna’nın bu haftaki en dramatik kaybı bu oldu. ABD, Rus enerji sektörüne yönelik yaptırımları genişletti. Lakin Rusya geçen üç yıldaki yaptırımlara rağmen, geçen sene enerji ve gaz ihracatı gelirlerini %25,7 artırdı. Romanya’da, NATO darbesiyle seçim zaferi elinden alınan Georgescu yanlıları Bükreş sokaklarında kalabalık gösteriler düzenliyorlar. Georgescu'nun kampanyasında “Rus etkisi” olduğu yönündeki iddialar ise kanıtlanamadı. Yeni seçimlerin Mayıs ayında yapılması planlanıyor.
Son dönemde, Fransa ve Türkiye birçok diplomatik cephede karşı karşıya geliyor. Türkiye, Fransa’nın Afrika’daki eski sömürgelerini uyandırmada etkin rol oynuyor ve genelde Fransa o bölgelerden kovuluyor. Afrika’da Türkiye’den tokat yiyen Fransa, Suriye’de Kürt teröristleri yalnız bırakmayacağını açıkladı. Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’de ABD şemsiyesi altında söz söyleyen küçük ülkeyi (Fransa) muhattap almadığını açıkladı. Amerikalılar yokken bölgeye gelebiliyorlarsa görelim. Ama bunun böyle olmadığını biliyoruz. Bizim muhatabımız Amerika’dır. Amerika ile konuşuruz. Arkasına takılan ülkelerle değil. Diğerlerini muhatap almıyoruz.
Çin dışişleri bakanı Wang Yi, dört Afrika ülkesi ziyaretini tamamladı. Wang Yi’nin Çad’ı ziyaret ettiği günün akşamında Çad başkanlık sarayına saldırı düzenlendi. 18 saldırgan öldürüldü. Çad yakın zamanda Fransa ile askeri işbirliğini durdurmuş, ordusunu eğitmek için Türkiye ile anlaşmıştı. Fransayı ülkesinden kovan bir diğer Sahel ülkesi Mali’nin Moritanya sınırında da bir terör saldırısı gerçekleşti, Mali ordusu teröristleri etkisiz hale getirdi.
Pasifik Cephesi
Trump, ABD'nin Grönland'ı alması gerektiğini söyledi, Panama Kanalı'nı geri almakla tehdit etti ve Kanada'yı 51. Amerikan eyaleti yapmak için “ekonomik güç” kullanmayı düşündü - müttefikleriyle kavga etme ve kapsamlı tehditlerde bulunma isteğinin altını çizdi. Meksika Körfezi'nin adını “Amerika Körfezi” olarak değiştireceğini söyledi. Trump, Gazze'deki rehinelerin Açılış Günü'ne kadar iade edilmemesi halinde Orta Doğu'da “kıyametin kopacağını” söyledi.
Grönland'ın nadir topraklar, petrol ve gaz yatakları ile önemli ticaret ve askeri arterler üzerindeki hakim konumu, onu ABD, Çin ve Rusya gibi büyük rakip güçler için bir odak noktası haline getirdi. Trump yaptığı açıklamada “Ulusal güvenliğimiz için buna ihtiyacımız var” dedi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Grönland ile ilgili fikrin iyi bir fikir olmadığını söyledi. “Ama belki daha da önemlisi, bu fikrin gerçekleşmeyeceği açık. Dolayısıyla bu konuda konuşarak fazla zaman kaybetmemeliyiz,” dedi. ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu'nun tahminlerine göre Grönland'da 1,5 milyon ton nadir metal rezervi bulunuyor.
Trump NATO müttefiklerinin askeri harcama hedeflerini gayrisafi yurtiçi hasılanın en az %2'si olan mevcut hedeften yaklaşık %5'ine yükseltmeleri gerektiğini söyledi. Trump, NATO müttefiklerinin “faturalarını ödemediklerini” söyledi. “Eğer faturalarınızı ödemezseniz sizi korumayacağımızı söyledim.” Avrupa ülkelerinin ABD'nin onlarca yıllık korumasını geri ödemesi gerektiğini söyledi ve kendi güvenliklerini yeterince finanse etmedikleri için onları beleşçi olarak nitelendirdi.
Danimarka, geniş ve stratejik açıdan önemli bir Arktik adası olan Grönland'ın savunmasını uzun süredir ihmal ettiğini kabul etti. Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen, “Krallığımızı izlemeye yardımcı olacak gemi ve uçaklara gerekli yatırımları yapmayı uzun yıllar ihmal ettik ve şimdi bu konuda bir şeyler yapmaya çalışıyoruz” dedi. ABD ordusu Grönland'ın kuzeybatısındaki Pituffik hava üssünde varlığını sürdürüyor. Grönland, ABD ordusu ve balistik füze erken uyarı sistemi için hayati önem taşıyor zira Avrupa'dan Kuzey Amerika'ya giden en kısa yol ada üzerinden geçiyor.
Pentagon Pazartesi günü (6 Ocak), aralarında ülkenin en büyük internet, pil, bilim ve nakliye firmalarının da bulunduğu bir dizi tanınmış Çinli işletmeyi askeri nitelikte olarak tanımladığı şirketler listesine ekledi. 50'den fazla kuruluşların yer aldığı listedeki yeni isimler arasında gemicilik ve liman endüstrisi devleri China Overseas Shipping - ya da Cosco-Sinotrans & CSC Holdings ve China International Marine Containers; uçak üreticisi Comac; pil üreticisi CATL; telekomünikasyon modüler üreticisi Quectel Wireless Solutions; yüz tanıma şirketi SenseTime Group; ve WeChat'in sahibi Tencent Holdings bulunuyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Guo Jiakun rutin bir basın toplantısında yaptığı açıklamada, Çin'in, ABD'nin ulusal güvenlik kavramını abartmasına, çeşitli adlar altında ayrımcı listeler oluşturmasına ve Çin'in yüksek kaliteli gelişimini engellemek için Çinli şirketlerin peşine düşmesine kesinlikle karşı olduğunu söyledi. Çin, Çinli şirketlerin yasal hak ve çıkarlarını sıkı bir şekilde savunmak ve meşru kalkınma hakkını korumak için gerekli tüm tedbirleri alacaktır.
K.Kore Merkezi Haber Ajansı'na (KCNA) göre Kuzey Kore, önceki gün lider Kim Jong-un tarafından bir izleme sistemi aracılığıyla denetlenen test sırasında füzenin ses hızının 12 katı hızla yaklaşık 1.500 kilometre uçtuğunu söyledi. KCNA'nın aktardığına göre Kim, “Hipersonik füze sistemi Pasifik bölgesinde devletimizin güvenliğini etkileyebilecek her türlü rakibi güvenilir bir şekilde kontrol altına alacaktır” dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken Moskova'nın gelişmiş uzay ve uydu teknolojisini K.Kore ile paylaşmayı planlıyor olabileceğini öne sürdü. Bu gelişme doğruysa, izole edilmiş K.Kore'nin düşmanlarını izlemek için birden fazla casus uydu yerleştirme hedefini ilerletmesine yardımcı olabilir. ABD ve G.Kore dışişleri bakanları öğle yemeği yerken, K.Kore yeni bir orta menzilli balistik füze (IRBM) fırlattı.
G.Kore'de görevden alınan Cumhurbaşkanı Yoon, sıkı yönetim kararından önce popülaritesi yüzde 11'lere düşmüştü. Son anketlerde Yoon'un popülaritesi yüzde 40'ların üzerine çıktı. Yoon'un sıkı yönetim kararı, halk tarafından tepki görmüş muhalefet yükselişe geçmişti. Muhalefetin uzlaşmadan uzak tavrı, halkı tekrardan Yoon'u desteklemeye itti.
Jake Sullivan, 2023 sonbaharında Beyaz Saray'da yapılan gizli bir toplantıda telekomünikasyon ve teknoloji yöneticilerine, Çinli bilgisayar korsanlarının düzinelerce ABD limanını, elektrik şebekesini ve diğer altyapı hedeflerini istedikleri zaman kapatma yeteneğine sahip olduklarını söyledi. Sullivan da dahil olmak üzere brifingdeki hiç kimsenin bilmediği bir şey vardı: Çin'in hackerları ABD telekom ağlarının derinliklerinde de çoktan çalışmaya başlamışlardı. ABD'deki Çin Büyükelçiliği sözcüsü Liu Pengyu, “ABD'nin diğer ülkelere karşı kendi siber saldırılarını durdurması ve siber güvenliği Çin'i karalamak ve iftira atmak için kullanmaktan kaçınması gerekiyor.” Birçok üst düzey milletvekili ve ABD'li yetkili Çin'in dinliyor olabileceği endişesiyle Signal gibi şifreli uygulamaları kullanmaya başladı.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan Hindistan'la önemli bir teknoloji ortaklığını güçlendirmeyi amaçlayan Hindistan ziyaretini tamamlarken, analistler Donald Trump'ın Çin'in hızlı ilerlemesine karşı koymada çok önemli görülen bu anlaşmayı baltalayabileceğine dair endişeler olduğunu söylüyor. Jake Sullivan'ın sona eren gezisinde Hindistan-ABD Kritik ve Gelişen Teknolojiler İnisiyatifi'ni (iCET) güçlendirmiş olduğu düşünülüyor.
Pakistan, Belucistan eyaletinde Belucistan Kurtuluş Ordusu (BLA) üstlendiği bir bombalı saldırıda aralarında paramiliter birliklerin de bulunduğu en az altı kişi öldü ve çok sayıda kişi yaralandı. Şiddet olaylarının çoğu, Çin'in Sincan bölgesini Umman Denizi'ne bağlayarak Orta Doğu, Avrupa, Afrika ve ötesindeki pazarlara ulaşmayı amaçlayan Pakistan'daki Çin altyapı projelerine yönelik.
Kanada başbakanı Justin Trudeau Pazartesi günü (6 Ocak) istifa edeceğini açıklayarak iktidardan düşen en son küreselci lider oldu ve seçilmiş Başkan Donald Trump'ın Kuzey Amerika'daki serbest ticareti altüst etme tehditleriyle mücadele etmeye hazırlanan Kanada'yı lidersiz bıraktı.
Endonezya, Brics'in en yeni üyesi oldu ve ekonomik bloğun 2023'te genişlemeye açılmasından bu yana tam üyeliği kabul eden ilk ülke oldu.
Pasifik Ekonomi Cephesi
Vietnam'ın 2024 yılında ihracatı yüzde 14,3 artarak 405,53 milyar dolara ulaştı, ithalatı ise yüzde 16,7 artışla 380,76 milyar dolara ulaşarak 24,77 milyar dolar ticaret fazlası verdi.
Malezya ve Singapur, Johor-Singapur Özel Ekonomik Bölgesi'nin (JS-SEZ) kurulması için bir anlaşma imzaladı. Malezya'nın güneyindeki Johor eyaleti, Singapur'un enerjiye aç veri merkezleri için göz diktiği ucuz su ve enerji de dahil olmak üzere geniş arazi ve kaynaklara sahipken, Singapur'un çok uluslu şirketleri de finans merkezinin ötesinde yer arayan sermaye ve vasıflı işçilere sahip. Johor eyalet hükümeti JS-SEZ kapsamında imalat, elektrik ve elektronik sektöründen helal sanayi ve turizme kadar uzanan 16 ekonomik alan belirledi.
Çin Jeolojik Araştırmalar Kurumu Tibet Platosu'nda 20 milyon metrik tondan fazla yeni bakır kaynağının ortaya çıkarıldığını söyledi. Bu rakam, 2021 yılı itibariyle platoda bulunan ve Çin'in toplam bakır rezervlerinin yarısından fazlasını oluşturan 53 milyon ton kanıtlanmış bakır rezerviyle kıyaslanıyor. Araştırmacılar platonun bakır potansiyelinin dört önemli kaynak üssüne yayılarak 150 milyon tona ulaşabileceğini tahmin ediyor. Çin'in bakır tüketimini yönlendiren dört lider sektör - elektrik enerjisi, ev aletleri, ulaşım ve inşaat - 2023 yılında ülkenin toplam bakır kullanımının yüzde 79'unu oluşturdu.
Çin Devlet haber ajansı Xinhua'nın bildirdiğine göre Çin'in lityum rezervleri neredeyse üç katına çıkarak yenilenebilir enerji teknolojisi için kilit öneme sahip bu metalde dünyanın en büyük ikinci rezerv sahibi haline geldi. Çin Jeolojik Araştırmalar Kurumu'na göre ülke şu anda küresel rezervlerin %16,5'ine sahip ve Şili'nin ardından Avustralya, Arjantin ve Bolivya'nın önüne geçti. Çin'in daha önce dünya toplamının yüzde 6'sına sahip olduğu düşünülüyordu, ancak bu artış yeni yatakların keşfedilmesine ve metalin minerallerden çıkarılmasına olanak tanıyan yeni tekniklere bağlanıyor. Science and Technology Daily'ye göre Tibet'te yeni keşfedilen 2.800 km'lik bir spodümen kuşağında 6,5 milyon tondan fazla ve muhtemelen 30 milyon tona kadar lityum kaynağı bulunduğunu belirtti.
Çin lityum ihracatına sınırlama getirerek, lityum teknolojisini korumaya çalışıyor. Ticaret Bakanlığı lityum pil katot malzemesi hazırlama teknolojisi ve lityum çıkarma teknolojisi için önerdiği ihracat kısıtlamalarının, Çin'in temel teknolojilerini korumak ve uluslararası teknoloji alışverişinde bulunan şirketler için açık bir rehberlik sağlamak üzere tasarlandığını söyledi.
Çin, denizaşırı madencilik projelerinde yer alan Çinli yatırımcılara, kanıtlanmış ve muhtemel kritik mineral rezervlerini bildirmelerini emretti. Ticaret Bakanlığı, yurtdışında faaliyet gösteren Çinli maden işletmelerinin beyan etmesi gereken maden kaynakları listesini genişletti ve özellikle nadir toprak elementleri, titanyum cevheri, zirkon ve tantal cevheri hakkında bilgi istedi. Yurtdışında faaliyet gösteren Çinli şirketlerin, daha önce 32 olan 41'den fazla maden ürününü beyan etmesi gerekiyor. Listedeki metalik olmayan kritik mineraller arasında yeni kristal grafit, amorf grafit, bor ve florit yer alıyor.
Hyundai Çelik, Hyundai Motor ve Kia'ya sağlanan otomotiv çeliğini üretmek için Amerika Birleşik Devletleri'nde bir çelik fabrikası açmayı düşünüyor. Hyundai'ın bu planı hayata geçirmesi halinde, bu tesis şirketin ilk denizaşırı tesisi olacak ve tahmini yatırım tutarı 10 trilyon won'u (6,87 milyar $) aşacak.
Hyundai Motor, elektrifikasyon, yazılım tanımlı araçlar (SDV'ler) ve hidrojen enerjisine odaklanarak son teknoloji mobilite çözümleri geliştirmek amacıyla bu yıl Kore'de 24,3 trilyon won (16,67 milyar $) yatırım yapmayı planladığını duyurdu. Bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 19'luk bir artışı temsil ediyor.
Çin Binek Otomobil Birliği yaptığı açıklamada, Çin'deki otomobil satışlarının geçen yıl %5,5 artarak 22,9 milyon araca ulaştığını belirtti. 2025'te rekabet her zamankinden daha şiddetli olacak. Erken kaybedenler arasında yabancı markalar da var. General Motors, Volkswagen ve Toyota pazar paylarını yerli rakiplerine kaptırıyor. Yerli markalar geçen yıl yerel pazarın %61'ini oluşturarak bir önceki yıla göre yüzde 8,6 puan artış gösterdi. Geçen yıl 23 elektrikli araç markası Çin'den çıktı ya da başka markalarla birleşti.
Zuckerberg, Trump'ın arkadaşı Dana White'ı Meta'nın yönetim kuruluna atadı. Zuckerberg, Trump'ın ilk seçiminin ardından getirilen sosyal medya doğruluk kontrol protokollerini geri aldı. Cuma günü Meta, bir şirket mesaj panosunda çeşitlilikten sorumlu ekibini ortadan kaldırdığını belirten bir not yayınladı. İnsan kaynakları başkan yardımcısı Janelle Gale notta “ABD'de çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık çabalarını çevreleyen yasal ve politik ortam değişiyor” dedi.
LG Electronics CEO'su Cho Joo-wan, radikal jeopolitik değişimler, iddialı Çinli rakiplerle başa çıkmak için hazır bir “oyun kitabı” olduğunu duyurdu ve bu zorlukları yeni normal olarak tanımladı. Teknolojik açığı korumak, Çinli firmaların maliyet rekabetçiliğini yakalamak ve yaratıcı çalışma yöntemleri bulacağız. Cho, basitçe ifade etmek gerekirse, Çinli firmalarla aramızdaki teknolojik farkı korumalıyız, ancak maliyet açısından Çinli firmaları yakalamamız gerekiyor. Çinli şirketlerin tedarik zincirini gözlemlediğimizde, yararlanabileceğimiz birkaç fikir var.
Maden Savaşları Özel Bölüm
Dünya’daki çatışma bölgelerine birde bu açıdan bakın;
Ukrayna: Senatör Lindsey Graham geçen yıl verdiği bir röportajda 10-12 trilyon dolarlık kritik madenlerin üzerinde oturan' Ukrayna'da Moskova'nın zafer kazanmasına 'ABD göz yummamalı' diyerek, savaşın gerçek niyetini açıklamıştı. Ukrayna'nın sadece lityum bakımından 3-11.5 trilyon dolar, gümüş, altın, uranyum, alüminyum, bakır, demir, manganez, titanyum ve hidrokarbonlar bakımından trilyonlarca dolar zenginliğe sahip olduğu tahmin ediliyor. Ukrayna'nın Avrupa'nın en büyük nadir toprak elementleri olan berilyum, niyobyum ve zirkonyum kaynağına da sahip olduğu ifade edililyor.
Bolivya: Bolivya, tarihi boyunca 190'dan fazla darbe ve devrimle karşı karşıya kaldı. Bolivya'da 23 milyon ton lityum bulunduğu belirtiliyor. Bolivya'nın endüstriyel ve askeri kullanım için en çok aranan nadir topraklardan ikisi olan skandiyum ve itriyuma da sahip olduğu ifade ediliyor.
Venezüella: 300 milyar varile varan kanıtlanmış petrol rezerviyle bir enerji merkezi olarak kabul ediliyor. Venezüella'da aynı zamanda altın, uranyum ve demir cevheri bulunuyor. Çok çeşitli elektronik cihazlarda kullanılan değerli mineral koltan rezervleriyle Venezüella büyük bir maden devi olarak kabul ediliyor. Trump'ın eski danışmanı John Bolton, “Amerikan petrol şirketlerinin Venezüella'da gerçekten yatırım yapmasını ve petrol üretmesini sağlayabilirsek, ABD için ekonomik olarak büyük bir fark yaratacaktır” demişti.
İran: İran'ın tahmini 27 trilyon dolarlık kaynak zenginliğine ev sahipliği yaptığı tahmin ediliyor. İran 2023 yılında 8.5 milyon tonluk devasa bir lityum yatağı keşfetmişti.
Kanada: Petrol, gaz ve uranyumdan fosfat, kadmiyum, kurşun, titanyum, çinko ve bir dizi ferro alaşımlara kadar 33 trilyon dolarlık kaynağa sahip olduğu belirtilen Kanada'da seryum, neodimyum ve prometyum gibi nadir toprak madenlerinin de bulunduğu öne sürülüyor.
Grönland: değerli metaller ve taşlardan olan grafit, uranyum, itriyum, skandiyum, neodinyum ve disprosiyum da dahil olmak üzere en az 1.5 milyon ton nadir toprak elementine ve ek olarak henüz tam olarak keşfedilmemiş bir maden zenginliğinin üstünde oturduğu düşünülüyor.
Afrika;
Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin dünyanın en büyük kobalt rezervlerine (6 milyon ton) sahip olduğu düşünülüyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin kobaltın yanı sıra monazit, öksenit, niyobyum, tantal ve zirkonyum açısından da zengin olduğu dile getiriliyor.
Gine de stratejik metal alüminyum üretiminde kullanılan boksitte dünyanın en büyük ikinci üreticisi konumunda bulunuyor. Ayrıca Gine'nin dünyanın en büyük kullanılmamış yüksek dereceli demir cevheri yataklarının yanı sıra altın ve elmasa da sahip olduğu belirtiliyor.
2017'de darbe yapılan Zimbabve, Afrika'nın en büyük lityum rezervlerine (11 milyon ton) sahip.
Orta Doğu Cephesi
Lübnan, ateşkesin yürürlüğe girdiği 27 Kasım'dan bu yana İsrail'i yaklaşık 800 kara ve hava saldırısı düzenlemekle suçladı. Hizbullah lideri Naim Kasım 4 Ocak'ta yaptığı bir konuşmada “Sabrımız 60 günden önce tükenebilir” dedi.
Lübnan Parlamentosu ABD'de eğitim görmüş bir generali Joseph Aoun cumhurbaşkanı seçerek iki yıllık boşluğu doldurdu. Hizbullah ilk turda Aoun'a oy vermedi, ikinci turda verdi. Aoun seçildikten sonra Parlamento'ya verdiği demeçte “Silahlı kuvvetlerin başı olarak devletin silahlar üzerinde tekel sahibi olma hakkı konusunda ısrarcı olacağıma söz veriyorum” dedi.
The Lancet tıp dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre İsrail ile Hamas arasındaki savaşta, Gazze'de ölenlerin sayısı Filistin Sağlık Bakanlığı'nın kayıtlarına göre yaklaşık %40 daha fazla. Gazze'deki sağlık bakanlığı 15 aylık savaşta 46.006 kişinin öldüğünü açıkladı.
Çin, Suriye ordusunun aralarında ayrılıkçı Uygur Türkistan İslam Partisi üyelerinin de bulunduğu yabancı savaşçılara üst düzey rütbeler verdiği yönündeki haberlerden duyduğu endişeyi dile getirdi. Çin'in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Fu Cong, Güvenlik Konseyi brifinginde ülkenin yeni hükümetinin “terörle mücadele yükümlülüklerini yerine getirmesi ve herhangi bir terörist gücün Suriye topraklarını kullanarak diğer ülkelerin güvenliğini tehdit etmesini engellemesi” gerektiğini söyledi.
New York Times'a göre Hamas İsrail'in çekileceği bölgelerin ayrıntılı haritalarını talep ediyor, ancak Tel Aviv henüz bunları sağlamadı. İsrail Gazze'deki savaşı sona erdirmek için kesin bir formül üzerinde anlaşmaya varmadı ve muğlak bir formül üzerinde ısrar ediyor.
Jerusalem Post'un haberine göre İsrail'de bir hükümet komitesi, İsrail'in Türkiye ile olası bir savaşa hazırlanması gerektiğini söyledi. Ülke yönetimine sunulan raporda “Suriye ve Türkiye'den gelen tehdit İran tehdidinden daha tehlikeli bir hal alabilir” deniyor.
Husiler, bu hafta iki sefer, Yemen'e saldırı hazırlığında olan Amerikan uçak gemisi USS Harry Truman hedef aldı. Husilerin Askeri Sözcüsü Yahya Seri, söz konusu saldırılarla geminin operasyon alanını terk etmeye zorlandığını ifade etti.
Ukrayna Cephesi
Ukrayna'nın Donetsk bölgesindeki lojistik kalelerinden Kurakhove, Rusya'nın eline geçti.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky ve ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin (9 Ocak) yaptıkları son görüşmede, yeni Trump yönetimine Kiev'in mücadelesinden vazgeçmemesi için baskı yaparken, Austin askeri desteğin şimdi kesilmesinin “sadece daha fazla saldırganlık, kaos ve savaşa davetiye çıkaracağı” uyarısında bulundu. Zelensky, “O kadar uzun bir yol kat ettik ki, şimdi topu taca atmak ve oluşturduğumuz savunma koalisyonlarını geliştirmeye devam etmemek gerçekten çılgınlık olur” dedi.
Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı yaptığı açıklamada, “Ukrayna savunma güçleri Saratov bölgesindeki Engels'te bulunan Rus petrol deposunu vurdu” dedi.
ABD (10 Ocak) Rus enerji sektörüne yönelik yaptırımları sıkılaştırarak Rusya’yı Ukrayna'daki savaşını sona erdirmeye teşvik etmek üzere tasarlanmış bir finansal savaşın son vuruşunu yaptı. Yaptırımlar iki büyük petrol üreticisini, sıvılaştırılmış doğal gaz üretimini ve Rusya'nın Batılı olmayan alıcılara petrol taşımak için kullandığı karanlık tanker filosunu hedef alıyor. ABD, Rusya'nın en büyük enerji şirketi Rosneft Oil'i kara listeye almaktan kaçındı ve Moskova'nın ham petrol ihracatı için kanal olarak kullandığı en büyük petrol tüccarlarına dokunmadı. Rusya, ABD ve AB'nin yaptırımlarına ve düşük küresel fiyatlara rağmen petrol ve gaz gelirlerini arttırdı ve 2024'ün ilk 11 ayında federal bütçeye 10,34 trilyon ruble (99,86 milyar $) getirerek bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25,7 daha fazla gelir sağladığını açıkladı.
Romanya'da, Rus yanlısı Georgescu'nun ilk turdaki zaferi NATO kontrolündeki Romanya makamları tarafından mahkeme yoluyla iptal edildi. Bükreş'te 100 bin kişiyi aşan protesto gösterileri düzenleniyor. Georgescu'nun kampanyasında “Rus etkisi” olduğu yönündeki iddialar ise kanıtlanamıyor. Yeni seçimlerin Mayıs ayında yapılması planlanıyor.
Afrika Cephesi
Çad'ın başkanlık sarayına Çarşamba gecesi düzenlenen saldırıda 18 saldırgan öldü, altısı gözaltına alındı, bir asker öldü ve üç asker yaralandı. Cumhurbaşkanı Mahamat Deby Itno o sırada saraydaydı. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi saldırı günü ülkeyi ziyaret etmiş ve Deby Itno'yu anayasal düzeni yeniden tesis ettiği için tebrik etmişti. Çad, geçen hafta Fransa ile askeri işbirliğini durdurmuş, ordusunu eğitmek için Türkiye ile anlaşmıştı.
Blinken, Sudan'ın Hızlı Destek Güçleri ve desteklediği milislerin etnik hedefli şiddet kampanyası nedeniyle soykırım işledikleri sonucuna vardığını belirterek, on binlerce kişinin ölümünden ve Sudan tarihindeki en kötü kıtlığa yol açmakla suçladı.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi; Namibya eşsiz kaynaklara ve büyük bir kalkınma potansiyeline sahip. Devlet Başkanı Nangolo Mbumba, uranyum ve kritik mineraller açısından zengin olan Namibya'nın, yeşil enerjiye geçiş yönündeki küresel atakta konumunu güçlendirmek için Çin'den nükleer, rüzgar ve güneş enerjisi yatırımları beklediğini söyledi. Namibya dünyanın en büyük üçüncü uranyum üreticisi ve bu element için en verimli iki madenin çoğunluk hissesi Çinli şirketlere ait. Ülkedeki uranyum ve diğer radyoaktif maddelerin çoğu Çin'e ihraç ediliyor ancak Namibya son yıllarda kritik hammaddelerinin yurt içinde işlenmesini ve yurt dışına çıkmadan önce değer katılmasını talep ediyor.
Çin ve Kongo, Devlet Başkanı Xi Jinping'in 50 milyar dolarlık finansman taahhüdünün önümüzdeki üç yıl içinde Afrika altyapı projelerine nasıl aktarılacağına ilişkin bir “zaman çizelgesi ve yol haritası” oluşturdu. Wang, iki ülkenin Çin-Afrika İşbirliği Forumu (FOCAC) zirvesinin sonuçlarını uygulamak üzere bir bakanlar koordinasyon toplantısına ev sahipliği yapacağını söyledi. Kongo geçen yıl FOCAC eşbaşkanı olarak seçildi ve petrol zengini ülke 2027 forumuna ev sahipliği yapacak.
Çin Kalkınma Bankası, Nijerya'yı kuzeyden güneye bağlayan daha büyük bir demiryolu koridorunun parçası olan Kaduna-Kano demiryolu projesi için 245 milyon $ tutarında ilk finansman dilimini vereceğini duyurdu. Ancak bu finansman anlaşması, Çin'in kredi verme stratejisini “küçük ama akıllı” projelere doğru kaydırmasıyla birlikte, Çin'in gelişmekte olan ülkelerde büyük ölçekli altyapı inşaatlarına karşı artan temkinliliğine de işaret ediyor. Nijerya'nın kuzeyindeki Kaduna eyaletini ülkenin ikinci büyük şehri Kano'ya bağlayan 203 km'lik Kaduna-Kano demiryolu hattının toplam maliyetinin 1.2 milyar ABD doları olacağı tahmin edilirken, finansmanın yüzde 85'i Çin tarafından, geri kalanı ise Nijerya hükümeti tarafından karşılanacak.
Maden savaşları bölümü çok enteresan.
rapor çok detaylı